Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Anagyris foetida & Iris foetidissima

fotò
fotò
Bos-pudènt

Anagyris foetida

Fabaceae Leguminosae

Autre noum : Erbo-dóu-faiòu.

Noms en français : Anagyre fétide, Bois puant.

Descripcioun :
Lou bos-pudènt es un aubret de 1 à 4 mètre, rare, que trachis proche d'anciàni fourtificacioun (abadié, fort, oppidum...) ounte es esta planta i'a d'an. Sèmblo veni de Grèço. Flouris d'ouro dins l'ivèr emé de flour, groupado pèr 3, jauno e sedouso, coume li jóuini ramo e lou dessouto de fueio. Lou noum vèn que lou bos pudis, subretout li jóuini ramo. La planto èi marcado sus la listo roujo, categourìo VU (vulnerablo).

Usanço :
Aleva li grano, touto la planto es empouisounanto, d'enfant soun esta empouisouna en manjant li dòusso que sèmblon (un pau !) de baneto. Caup d'alcalouïde (anagyrine) qu'atacon li nèrvi e empachon pau à cha pau l'alenamen. Pèr acò, s'en fau proun mesfisa dins li preparacioun de poutingo.

Port : Aubre
Taio : 1 à 4 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Anagyris
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae

Ordre : Fabales

Coulour de la flour : Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1,8 à 2,5 cm
Flourido : Printèms Ivèr

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 300 m
Aparado : Noun
Remarco : fotò
Febrié à Abriéu

Liò : Pendis roucaious
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano
Ref. sc. : Anagyris foetida L., 1753

fotò
fotò
Coutello(-pudènto)

Iris foetidissima

Iridaceae

Noms en français : Iris fétide, Iris gigot.

Descripcioun :
Aquesto coutello trachis en mato dins li relarg fres, souvènt proche d'aigo. Fai de flour pas trop grando en raport emé sa taio e la de si fueio (tambèn larjo fin qu'à 4 cm). Fai de poulìdi grano coulour d'arange que se vèson de tèms en ivèr, alor que la flourido èi pulèu courteto.

Usanço :
La coutello-pudènto, coume tóuti li planto de sa famiho, èi di proun empouisounanto. Soun pulèu li bèsti que, de cop que i'a, s'empouisounon emé lou fen seca. Caup d'alcalouïde dangeirous que dounon de fouiro sanguinouso. De la touca pòu faire de dermatito.

Port : Grando erbo
Taio : 50 à 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae


Ordre : Aspargales

Coulour de la flour : Vióuleto
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 à 6 cm
Flourido : Printems - Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 700 m
Aparado : Noun
Mai à juliet

Liò : Bos fres - Ribiero - Baragno - Órle de bos
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Iris foetidissima L., 1753

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
C
CC
R
R
R
ges
ges
ges

Anagyris foetida & Iris foetidissima

ges
RR
ges
RR
ges
ges
ges
ges

Coumpara Bos-pudènt emé uno autro planto

fotò

Coumpara Coutello(-pudènto) emé uno autro planto

fotò